گروه جهاد و مقاومت مشرق: بسیاری از مسئولان از درک مشکلات جانبازان نخاعی عاجز هستند. وقتی جانبازی می‌گوید 33 سال است که من در ماشین می‌نشینم و همسرم برایم خرید می‌کند زیرا خیابان‌های شهر آماده ویلچر من نیست. یا وقتی می‌گوید فرزند کم سن و سال یک جانباز اشک می‌ریخت و می‌گفت می‌خواهم کنار پدرم در پارک دوچرخه سواری کنیم مثل بقیه پدر و پسرها آن هم با اوضاع نابسامان پارک های شهر برای جانبازان ویلچری یا وقتی جانبازی از وزیری روایت می‌کند که می‌گفت: مگر نیاز است که جانبازان از خانه بیرون بیایند؟ دوباره این گزاره تأیید می‌شود که خیلی از مسئولان از درک مشکلات جانبازان نخاعی عاجز هستند.

انجمن جانبازان نخاعی کشور محلی برای رسیدگی به مشکلات این جانبازان است. یک تشکل غیر دولتی که خود جانبازان آن را راه اندازی کرده‌اند. شاید بتوان دلایل متعددی را برای تشکیل چنین محفلی که حالا به یک تشکل قدرتمند در حوزه جانبازان تبدیل شده است، نام برد. اما مهمترین آن خلأهای بزرگی است که در سایه کمکاری سایر نهادهای مرتبط با جانبازان و دستگاه‌های مسئول کشور ایجاد شده است. نشست خبرگزاری تسنیم با 6 نفر از اعضای هیأت مدیره این انجمن در دفتر کار آنان فرصت مناسبی برای بررسی علل تشکیل این انجمن، عمده فعالیت‌های آنان، مشکلات عمده جانبازان نخاعی کشور، بحث بهداشت و درمان و مناسب سازی محیط شهری و موضوعات فرهنگی بود.

در این میزگرد موضوع «مناسب سازی» به بحث گذاشته شده است. چیزی که خود جانبازان از آن به عنوان اصلی ترین مشکل جانبازان نخاعی یاد می‌کنند و معتقدند در این زمینه همکاری مسئولان ما بسیار کم است. چون افراد سالم درکی از مشکلات جانبازان در این زمینه ندارند و اساسا موضوع «مانع» را درک نمی‌کنند و خاطرات تلخی از عدم همراهی مسئولین با جانبازان در مناسب سازی شهری و ساختمانی دارند. آن‌ها معتقدند تا وقتی مسئولی خودش روی ویلچر ننشیند، از درک چنین مشکلاتی عاجز است. بخش سوم این میزگرد در ادامه می‌آید:

* شما در انجمن جانبازان نخاعی کشور در حوزه «مناسب سازی» برای جانبازان چه فعالیت‌هایی انجام می‌دهید؟

محمود غیاثی(رئیس هیئت مدیره انجمن جانبازان نخاعی): ما اعضای انجمن جانبازان نخاعی هستیم، اما در بعضی حوزه‌ها کار از بحث جانبازی خارج می‌شود. وقتی پیگیر بحث «مناسب سازی» در سطح کشور هستیم تا به ثمر بنشیند، یک طرح جامع برای وزارت راه تهیه می‌کنیم و می‌گوییم که بایستی حمل و نقل ریلی شما این تغییرات را داشته باشد یا فرودگاه و حمل و نقل دریایی این تغییرات را داشته باشد که فرد جانباز یا معلول بتواند در این مکان‌ها تردد کند، در واقع فارغ از بحث جانبازی این هدف شکل می‌گیرد. این موضوع ضرورت اجتماعی است که همه افراد جوامع باید این کار را انجام دهند و اگر 100 سال دیگر هم بگذرد، مسئولان موظف هستند که این کار را برای جانبازان و معلولان به سرانجام برسانند.

این حق شهروندی است که یک جانباز یا معلول، بتواند در سازمان‌های دولتی و نهادها حضور پیدا کند

متاسفانه به خاطر عدم حمایت، این گونه امور راه به جایی نمی‌برد، رسانه‌ها موظف هستند که این موضوعات را انعکاس دهند، این حق شهروندی محسوب می‌شود که هر کسی معلول است، بتواند در دیگر سازمان های دولتی و نهادها حضور پیدا کند. فرض کنید در بحث محاکم قضایی معلول یا جانبازی ممکن است، شاهد یا شاکی باشد که می‌خواهد وارد این مرکز شود برای رفتن به این سازمان باید از 30 یا 20 پله او را به بالا بکشانند. اگر اتفاقی برای او بیفتد باید چه کار کند. چه کسی پاسخگوی این امر است؟ یا اگر آن سازمان سرویس بهداشتی مناسب نداشته باشد فرد، مجبور است که به بیرون برود و خود را به منزل برساند. این موضوعاتی است که ما و «آقای بنایی» سال‌هاست داریم پیگیری می‌کنیم، که در همه سازمان‌ها، شهرداری‌ها، دولت این گونه مسائل رعایت شود اما اراده جدی نمی‌بینیم. هر کسی به صورت مقطعی کاری انجام می‌دهد و بعضا هم هزینه می‌کنند و کلی امکانات خرج می‌شود ولی آن چیزی که بتواند مشکل جانباز یا معلول را حل کند نیست.

زمانی فرماندار وقت من را به جلسه‌ای دعوت کرده بودند، من یک جلسه رفتم و گفتم اگر محلی برای تردد جانبازان ایجاد نشود جلسه دوم نمی‌آیم که به هر حال درست هم نکردند. شما تصور کنید، ساختمان فرمانداری که بزرگ ترین سازمان در شهر است، راه برای فرد ویلچری نداشته باشد دیگر تصور کنید که دیگر سازمان‌ها که تحت پوشش این سازمان اند به چه نوع و شیوه‌ای هستند. وقتی سازمان‌های دولتی این مسئولیت را درک نکنند و برای آن هزینه نکنند دیگر چگونه انتظار داریم بخش خصوصی برای من جانباز هزینه کند و یک بالابر یا آسانسور اختصاص دهد. بسیاری از کارهایی که ما پیگیری می‌کنیم بحث جانبازان نخاعی نیست، وقتی با مسئولان صحبت می‌کنیم حقوق کلی جانبازان را در نظر می‌گیریم. وقتی حقوق جانبازان بسیجی، را پیگیری می‌کنیم ربطی ندارد که چند درصد نخاعی هستند. اسمش جانبازان نخاعی است اما تا جایی که بتوانیم حقی را از کسی زنده کنیم، پیگیری می‌کنیم که انشالله بتوانیم انجام وظیفه کرده باشیم.

* در هزینه‌های یک جانباز با یک فرد معمولی چقدر تفاوت است؟

یک فرد عادی می‌تواند دو نان به قیمت هزار تومان بخرد، اما این دو عدد نان برای من که جانباز نخاعی هستم 4 هزار تومان تمام می‌شود

محمود غیاثی(رئیس هیأت مدیره انجمن جانبازان نخاعی): اگر مقایسه‌ای بین حقوق سایر اقشار جامعه و ایثارگران انجام بدهند، حقوق جانبازان بسیار ناچیز و کم است. من که 34 سال بر روی ویلچر نشسته‌ام با کسی که استاد دانشگاه است، حقوق و تسهیلاتمان تفاوت زیادی دارد. وقتی برای خرید به جایی می روم نمی‌توانم به چند مغازه یا فروشگاه بروم و اجناس را ارزیابی کنم.

مصطفی پرکره (عضو علی البدل هیئت مدیره انجمن جانبازان نخاعی): البته من این سخنان حاج آقا را مصداقی بیان می‌کنم، به عنوان مثال فرد عادی، پیاده هم می‌تواند به نانوایی برود و دو تا نان به قیمت هزار تومان بخرد، اما این دو تا نان برای من 4 هزارتومان تمام می‌شود به جهت اینکه من باید خودرو سوار شوم و ضمن اینکه تا به مغازه نانوایی می‌روم، باید به کسی بگویم که برایم نان بگیرد یا شاطر نانوایی را صدا بزنم. این عرف است که آن شاگردی که نان را می‌آورد انعام هم باید بگیرد، حالا شما این موضوع را به دیگر موارد تسری بدهید که تا چه اندازه سخت است. خانواده های ما هم از این موضوع ناراحت هستند زیرا آن‌ها را به جایی مشخص می‌بریم و می‌گوییم همین جا خرید خود را انجام دهید، حالا جنس را به خانه که می‌آوریم دیگران می‌گویند ما آن را با قیمت بسیار کمتری خریداری کردیم، با توجه به اینکه حقوق و مزایایی که به جانبازان می‌دهند با دیگر اقشار جامعه برابری نمی‌کند و کمتر است.

* مشخصا چه نهادهایی این موضوعات و بحث مناسب سازی را نادیده می‌گیرند؟

یک وزیر باید بعد از اتمام وزارت محاکمه شود و جوابگو باشد که چه کارهایی انجام داده است/نخست وزیری که برای حل مشکلات معلولین روی ویلچر نشست

سید محمد مدنی(مسئول فرهنگی انجمن جانبازان نخاعی): ببینید! یک انسان سالم از صبح تا شب با کجا سروکار دارد؟ کار اداری، شهری و فرودگاه یا هر جایی پیش خودتان تجسم کنید حال این وضعیت را برای فردی که بر روی ویلچر نشسته است را هم تصور کنید. در یکی از کشورهای اروپایی، نخست وزیر آن، برای اینکه وضعیت افرادی که بر ویلچر نشسته اند را بفهمد حدود 6 یا 7 ماه بر روی ویلچر می‌نشیند، تا آنان را درک کند و برایشان کاری انجام دهد و آنقدر هم این آقا هیکل درشتی داشته است ویلچر با خصوصیات او آماده نبوده و برایش ساخته‌اند. حالا تجسم کنید، از صبح که بیدار می‌شوید با چه جاهایی برخورد دارید؟ بانک، سازمان دولتی و غیره... حال انسانی که به این موارد دسترسی ندارد و بر روی ویلچر نشسته است، باید چه کار کند؟

من امیدوارم تمام این موضوعاتی که از طرف جانبازان مطرح شد مسئولان بشنوند، زمانی، آقای مشکینی که خدا رحمتشان کند، می‌گفت: «بعد از اتمام وزارت فرد باید محاکمه شود و جوابگو باشد که چه کارهایی انجام داده است». حال فردی مسئولیتش تمام می‌شود و ممکن است با هر مشکلی که داشته عزل شود یا پست دیگری به او بدهند و کسی سوالی از او نمی‌کند. ولی امیدوارم روزی برسد که مسئولان ما پاسخگو باشند. اگر واقعا بین افراد مسئول، تقوا و تعهد بالا باشد و کسی که در کار خود تخصص ندارد، کنار برود تا فرد متخصص به جای او قرار بگیرد، خیلی بهتر است که البته این موضوع در کشور ما وجود ندارد.

سید حسین اسرافیلی(رئیس انجمن جانبازان نخاعی): در گذشته، دو شرکت هواپیمایی« ایران ایر و هما» برای جانبازان بلیط نیم بها داشتند اما اخیرا این دو شرکت هم این فروش نیم بها را کنسل کردند. و اصلا برای این موضوع اهمیت قائل نیستند که جانباز حال جسمی‌اش مساعد نیست و باید با پرواز خود را به تهران برساند.

تمام سازمان‌ها، وزارت خانه‌ها و مسئولان موظف هستند به جانبازان کمک کنند

سردار حیدر بنایی (مسئول امور مناسب سازی و رفاهی): تمام این صحبت‌های دوستان هر کدام ریشه‌ای است که به صورت مصداقی هم بیان کردند تا مسئولان از این موضوعات باخبر شوند. آقای مدنی به موضوعات خوبی اشاره کردند شما در نظر بگیرید یک آدم سالم در طول روز با چه سازمان دولتی سروکار دارد؟ من هم همان ارتباطات را دارم، باید به دانشگاه، محل کار، شهرداری، وزارت خانه‌ها بروم، تمام این موضوعات برای جانبازان هم وجود دارد.

سخنی که همیشه جانبازان گفته‌اند و در واقع حرف ما به دولت‌ها است اینست که آنقدر نگویید مسئول شما فقط بنیاد شهید است، مگر جنگ شد گفتند فقط سپاه، یا ارتش یا نیروی انتظامی دفاع کند. همه مردم برای دفاع آمدند و تمام وزارت خانه‌ها هم حمایت کردند این حمایت مردم و وزارت خانه‌ها سبب شد تا از جنگ سربلند بیرون بیایم.

به عقیده من، تمام سازمان‌ها، وزارت خانه‌ها و مسئولان موظف هستند به جانبازان کمک کنند، اما مسئولان این موضوع را نمی‌فهمند. مواقعی بود که جانبازان سهمیه بنزین می‌خواستند، سردار رویانیان به من گفت: که چه می‌خواهند؟ من گفتم: بنزین می‌خواهند. او گفت: دلیل قانع کننده بگو، که من به رئیس جمهور بگویم. در جواب گفتم: من آب که خرید می‌کنم مالیات آن را هم از من می‌گیرند. من نمی‌توانم در حین خرید بگویم که جانباز هستم و از من مالیات نگیرید. حالا با این مالیات اتوبوس و مترو می‌خرید که قیمت‌های میلیونی و میلیاردی دارد. همه این کارها را انجام می‌دهید. به جهت جمعیت بسیار بالا سوار شدن به آن‌ها هم آن‌طور که باید برای ما امکان‌پذیر نیست. اما من جانباز که با پول خودم ماشین می‌خرم به جایش تنها دو لیتر سوخت از شما خواستم، آیا این حرف غیر منطقی است؟ جانبازان حرف غیرمنطقی نمی‌زنند.

* به جز کمبودهایی که در نهادهای مختلف برای رسیدگی به این امور وجود دارد، برخورد مسئولین چگونه است؟

تمام جانبازان نخاعی دستانشان به خاطر چرخاندن ویلچر دچار آسیب دیدگی شده است

زمانی در دولت بحث بود که آیا نیاز است به جانبازان، ویلچیر تسهیل کننده بدهند. آنها هم گفتند که این نوع ویلچرها دستشان را از کار می‌اندازد، از این ویلچر معمولی‌ها بدهید، استفاده کنند. پس شما الان به همه مسئولان یک ماشین دادید پس این ماشین‌ها را از آن‌ها بگیرید ضعیف می‌شوند و باید تحرک داشته باشند، به جای ماشین، دوچرخه بدهید. چطور دادن ویلچر به ما عیب دارد؟ ولی برای آن‌ها عیب ندارد ماشین داشته باشند؟ در حال حاضر امکانات بر روی ماشین جانبازان گذاشته شده، اگر 10 سال پیش این امکانات وجود داشت الان بیشتر آنان دست‌هایشان کمتر آسیب دیده بود. در حال حاضر تمام جانبازان نخاعی دستانشان به خاطر چرخاندن ویلچر دچار اسیب دیدگی شده است.

وزیری که در جواب درخواست ماشین و امکانات برای جانبازان گفته بود: مگر لازم است معلولان از خانه بیرون بروند؟

یکی از دوستان من وزیر بود، یکی از جانبازان پیش او رفته بود و درخواست کرده بود که ماشین و امکانات در اختیار جانبازان قرار دهید که او در جواب گفته بود مگر معلولان لازم است از خانه بیرون بروند؟ او هم دید که اوضاع این گونه است، گفت: هیچی شما اصل حرف را زدید عذرخواهی می‌کنم. وزیر گفت:چرا ناراحت شدید؟ من فقط سوال کردم. فرد جانباز هم به او گفت: «فردی ایستاده آب می‌خورد، پیغمبر(ص) به او رسید و فرمود: ایستاده آب نخور، بنشین و آب را جرعه جرعه بخور. گفت: اگر اینگونه بخورم چه اتفاقی می‌افتد. فرمودند: عقل ضایع می‌شود. طرف گفت: عقل چیست؟ پیغمبر(ص) فرمودند: آقا بخور! تو همان گونه بخور.» آن جانباز می‌گفت: «من از آنجا رفتم. اما بعد از گذشت چندین روز وزیر به من زنگ زد و جوابش را ندادم. دوستانی که با ایشان در ارتباط بودند به من می‌گفتند وزیر با تو کار دارد، من هم می‌گفتم من با وزیری که عقل ندارد و در جواب من این گونه پاسخ می‌دهد، کاری ندارم. اما بعد از مدتی مجاب شده و جوابش را دادم. متوجه شدم که خواهرزاده وزیر به علت تصادف قطع نخاعی شده است و او هم فهمیده که این معضل برای خیلی از افراد جامعه وجود دارد.»

شعار جانبازان و معلولین اینست: دستمان را نگیر اما راهمان را هموار کن/33 سال است همسرم برایم خرید می‌کند

ما در کشورمان مشکلات فراوانی برای جانبازان داریم. اصلی‌ترین‌اش بحث مناسب سازی است، شعار معلولین همین است. ما می‌گوییم دستمان را نگیر اما راهمان را هموار کن. آقای مسئول تو راه را برای ما هموار کن، من کار خودم را انجام می‌دهم. ببینید. باز هم به صورت مصداقی بگویم، من 33 سال است که با همسرم زندگی می‌کنم هر وقت به بیرون می‌رویم، می‌خواهیم خوراکی بگیریم یا هر چیز دیگر من داخل ماشین می‌نشینم و همسرم خرید می‌کند. 33 سال است اوضاع اینگونه است. روزی «جانباز سرندی از سرداران سپاه» را دیدم که در شهرک ایستاده بود، پسرش گریه می‌کرد و او هم نگاهش می‌کرد. پرسیدم چی شده؟ دوچرخه خریدی پسرم؟ مبارکه! پسرش گفت: به بابام می‌گویم که برویم پارک مانند بقیه من در پارک بگردم و او هم مثل باقی پدرها بایستد و نگاهم کند. به سردار گفتم چرا نمی‌روی؟ گفت: "تو چرا این حرف را می‌زنی؟ کدام پارک؟ من چطور با ویلچیر بروم. این مشکل برای همه جانبازان وجود دارد." هرگونه آیین نامه‌ای در این زمینه تصویب می‌شود، از این سازمان به آن سازمان پاس داده می‌شود.

دولت چین پارسال صدمین شهر بدون مانع خود را افتتاح کرد/اصلی ترین مشکل ما بحث مناسب سازی است

اگر در بنیاد مشکلی پیش می‌آید مسئول ما با سپاه و نیروی انتظامی می‌جنگد. بعد مسئولی که این طرف میز نشسته است تغییر می‌کند و سر جای خود قرار می‌گیرد، بعد مسئول بعدی می‌آید که می‌گوییم این کار را انجام بده، می‌گوید بگذارید ببینیم چه می‌شود. چرا این مسئله پیش می‌آید؟ چون این مسئول این درد را ندارد، تا مسئول ما دردی نداشته باشد و بر روی ویلچر ننشیند، نمی‌داند که جانبازان چه دردی می‌کشند. من در شهرداری، بهزیستی، بنیاد شهید و دیگر سازمان‌ها عضو اصلی هستم همه مسئولان به به و چه چه می‌کنند اما پای عمل که به میان می‌آید هیچ کاری انجام نمی‌دهند.

ببینید. دولت چین پارسال صدمین شهر بدون مانع خود را افتتاح کرد، من به یکی از دست اندرکاران آنجا گفتم: عجب آدم‌های خداشناس و مسلمانی! گفت: نه! آنها این نگاه را ندارند، به اعتقاد آن‌ها اگر این شهر را مناسب سازی کنند و بازارها مناسب باشد معلول خرید می‌کند و گردش اقتصادی کشور را راه می‌اندازد. البته در کشور ما مناطقی وجود دارد همانند: بوستان ولایت و باغ موزه دفاع مقدس یا سینما پارک ملت که برای معلولان و جانبازان مناسب سازی شده است، اما بسیار محدود است.

جانبازان با مقاومت و خوشحالی روی ویلچر نشسته‌اند/به مجروحیت خود افتخار می‌کنند

سید حسین اسرافیلی(رئیس انجمن جانبازان نخاعی): لازم است بگویم همه جانبازان به مجروحیت خود افتخار می‌کنند زیرا با ایثار، مقاومت و خوشحالی روی ویلچر نشستند. مشکلات مختلفی وجود دارد اما از اینکه جانباز شدند و بر روی ویلچیر نشستند، افتخار می‌کنند. انتظاری که از مسئولان و جامعه داریم این است که فرهنگ ایثار و فداکاری را در جامعه گسترش بیشتری بدهند. صدا و سیما، مطبوعات، رسانه‌ها کمتر به این مسائل و موضوعات پرداختند، اما در جامعه آن گونه که شایسته و بایسته است و انتظار یک ایثارگر نسبت به رفع مسائل و مشکلاتی که دارد، برآورده نمی‌شود. بیشتر به جانبازان توجه کنند، مسئولان باید بدانند ما کجا بودیم و الان کجا هستیم. و از صدقه سر چه کسانی زندگی می‌کنیم و به این قدرت و مسئولیت رسیدیم. تمام این‌ها را مدیون شهدا، خانواده شهدا، جانبازان و آزاده‌ها هستیم و امیدواریم که همه این‌ها را قدر بدانیم.

تهیه و تنظیم: علیرضا جباری دارستانی و نجمه السادات مولایی